haraktiki.gr Εργαστήριο Χαρακτικής Hλία N. Kουβέλη haraktiki.gr Εργαστήριο Χαρακτικής Hλία N. Kουβέλη
haraktiki.gr Εργαστήριο Χαρακτικής Hλία N. Kουβέλη
Φωτοτσιγκογραφία

Μέθοδος των γραφικών τεχνών, στην οποία χρησιμοποιείται το φως για τη χάραξη του σχεδίου. Η φωτοτσιγκογραφία, που συγχέεται στην Ελλάδα με την τσιγκογραφία, ανήκει στην κατηγορία της αυτοτυπίας / ομοιοτυπίας. Ο χαράκτης στην περίπτωση αυτή μεταχειρίζεται το ράστερ, ένα πλέγμα κουκκίδων σε παράλληλη οριζόντια και κάθετη διάταξη. Για πρώτη φορά χρησιμοποιήθηκε τέτοιο πλέγμα από τον Γουίλιαμ Φοξ Χένρυ Τάλμποτ (1800-1877) το 1853, αλλά σε φωτογραφική μηχανή πρωτοχρη-σιμοποιήθηκε από τους Ε. και Τζ. Μπούλοκ το 1865. Από το 1850 όμως ένας Γάλλος, ο Φερμέν Γκιγιό (1820-1872) δημιουργεί ανάγλυφες πλάκες με επίστρωση ασφάλτου για να εικονογραφήσει την παρισινή εφημερίδα L’ Avant-Scene.
Το συνηθισμένο ράστερ αποτελείται από δύο γυάλινες πλάκες με αποτυπωμένες παράλληλες γραμμές κουκκίδων, που δεν φαίνονται λόγω του βερνικιού, το οποίο βάζει από πάνω ο φωτοτσιγκογράφος. Το ράστερ, άλλοτε γραμμικό και άλλοτε τονικό, ανάλογα με τη φύση της εικόνας που θα τυπωθεί ως φωτοτσιγκογραφία, μπαίνει μπροστά από τη φωτογραφική πλάκα. Οι δύο πλάκες του τοποθετούνται έτσι που να διασταυρώνονται σε ορθή γωνία οι παράλληλες κουκκίδες, πυκνές στις σκιασμένες περιοχές, αραιές στις λευκές (ημιτονική φωτοτσιγκογραφία). Το ράστερ μπορεί να είναι πολλών ειδών: σταυρωτό, διπλό ή συνδυαστικό, ροδέλας, ρομβοειδές, σπυρωτό.
Στη φωτοτσιγκογραφία, αφού εμφανιστεί η αρνητική φωτογραφική εικόνα, η θετική πια παράσταση τυπώνεται πάνω σε πλάκα τσίγκου, η οποία είναι ευαίσθητη στο φως με επίστρωση κόλλας ζελατίνης (λεπάς) που περιέχει διχρωμικά άλατα. Ύστερα από την εκτύπωση, το σχέδιο της τσίγκινης πλάκας εμφανίζεται σε διάλυμα ιώδους χρωστικής, και θερμαίνεται η κάτω επιφάνεια της πλάκας για να προκύψουν τα τμήματα του σχεδίου σμαλτωμένα. Κατά την οξείδωση που ακολουθεί, το αραιό διάλυμα θειικού ή, συνηθέστερα, νιτρικού οξέος —για βιαστικές φωτοτσιγκογραφίες, οι οποίες προορίζονται για εφημερίδες— διαβρώνει τα σημεία της τσίγκινης πλάκας που δεν έχουν προσβληθεί από το φως. Πάνω στην πλάκα έχει φανεί πια το σχέδιο, έτοιμο να τυπωθεί. Στην έγχρωμη φωτοτσιγκογραφία γίνονται φωτογραφικές λήψεις διαφορετικών έγχρωμων περιοχών, τυπώνοντας χωριστά το κάθε χρώμα, μέχρι τέσσερα συνολικά, και επεμβαίνοντας με το χέρι στις αποχρώσεις του. Από τα χρώματα αυτά προκύπτουν οι ποικίλες τονικές διαβαθμίσεις. Αργότερα χρησιμοποιήθηκαν έγχρωμα φιλμ στις φωτοτσιγκογραφίες.

« Επιστροφή